Պետությո՞ւն, թե՞ ՓԲԸ

Վերջին օրերին արտաքին գործերի նախկին նախարար Վարդան Օսկանյանը Facebook սոցիալական ցանցում, փաստացիորեն, ներկայացնում է իր նախընտրական ծրագիրը, որն ավելի շատ բաժակաճառ է հիշեցնում, քան իրագործելի ծրագիր: ՈՒշագրավ է, որ պաշտոնաթող դիվանագետի վերջին մեկ տարվա հրապարակային գործողությունների, հայտարարություն-ելույթների ու սոցիալական ցանցերում «ստատուսների» հիմնական մեխը «քաղաքական հակակշիռների» ստեղծման գաղափարի արծարծումն է:

Ըստ էության, Օսկանյանը պնդում է, թե երկրի չարիքների պատճառն այն է, որ ՀՀԿ-ն իր ձեռքում է կենտրոնացրել իշխանությունը, և, եթե ստեղծվի հակակշիռ` ի դեմս ԲՀԿ-ի, ապա հնարավոր կլինի «կարգի բերել պետական համակարգն ու առողջացնել քաղաքական համակարգը»: Խոսելով «քաղաքական հակակշիռների մասին»` Օսկանյանը, փաստացիորեն, հասկացնում է, որ ԲՀԿ-ն հավակնում է կիսելու իշխանությունն իշխող հանրապետականի հետ և մասնաբաժին է պահանջում: Այդ է պատճառը, որ միջին տրամաչափից բարձր ԲՀԿ-ականները առիթը բաց չեն թողնում շեշտելու, թե Գագիկ Ծառուկյանի ղեկավարած կուսակցությունն ընտրություններում կես միլիոն ձայն է հավաքել և հայաստանյան ամենակարևոր քաղաքական ուժն է: Ի դեպ, ԲՀԿ-ականներն առիթը բաց չեն թողնում նաև ակնարկելու, թե 2012-ի մայիսյան խորհրդարանական ընտրությունները կեղծված են եղել և «իրական ձայներ» ունի միայն «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը: Հավելենք նաև, որ «իրական ձայների» մասին խոսելով` ԲՀԿ-ն, փաստացիորեն, ակնարկում է, որ ՀՀԿ-ի ձայները ձեռք են բերվել վարչական լծակների և այլ ոչ օրինական լծակների օգտագործման ճանապարհով: Եվ դա այն դեպքում, երբ 2012 թ. մայիսի 7-ի դրությամբ ԲՀԿ-ն ևս իշխանության մաս էր` կառավարությունում ունենալով նախարարներ, փոխնախարարներ, մարզպետներ ու փոխմարզպետներ: ՈՒստի և հարց է առաջանում. ի՞նչ է, ԲՀԿ-ն չի՞ օգտագործել իր տիրապետած վարչական ռեսուրսը, և արդյոք ԲՀԿ-ն ֆինանսական լծակ չի՞ գործածել ձայներ հավաքելու համար:
Թերևս, ճիշտ կլիներ, որ «ԲՀԿ իրական ձայների» մասին խոսակցությանը իշխանությունը բացեիբաց պատասխաներ վերը նշված հարցադրումներով, հակառակ դեպքում ստացվում է, որ միայն ՀՀԿ-ն է կեղծել ընտրությունները, իսկ ԲՀԿ-ն, լինելով իշխանություն, մաքուր ձայներ է հավաքել: ՈՒշագրավ է, որ «քաղաքական հակակշիռներից» խոսող Վարդան Օսկանյանը մոռանում է, որ 2008-2012-ին ԲՀԿ-ն իշխանական կոալիցիայի կազմում է եղել, և, ըստ էության, լուծված է եղել հակակշիռների հարցը, քանզի ԲՀԿ-ն ունեցել է մի շարք ոլորտներ, որոնց կառավարման և բարեփոխման համար քաղաքական պատասխանատվություն է կրել: Այս դեպքում էլ հարց է առաջանում. ի՞նչն էր խանգարում 2008-2012-ին ԲՀԿ-ին քաղաքական հակակշռի դերակատարություն ստանձնելու, և ի՞նչ դրական օրենսդրական նախաձեռնություններով է կուսակցությունը հանդես եկել ԱԺ-ում, ի՞նչ բարեփոխումներ է իրականացրել իրեն վստահված ոլորտներում, բացի, իհարկե, քաղաքաշինության և առողջապահության ոլորտներում վերջերս ջրի երես ելած չարաշահումներից:
Ինչևէ, այս ամենը դժվարըմբռնելի խնդիրներ են միջին վիճակագրական ընտրողի համար, մինչդեռ հայաստանյան քաղաքականությունը փորձագիտական մակարդակով ուսումնասիրողները շատ լավ հասկանում են ԲՀԿ-ականների ուզածն ու նման գործելոճի շարժառիթը: Խնդիրն այն է, որ ԲՀԿ-ականներն իշխանությունը դիտարկում են ոչ թե որպես սեփական գաղափարներն իրականացնելու միջոց և նպատակ, այլ իշխանության ընձեռած ֆինանսատնտեսական հնարավորություններից օգտվելու միջոց-նպատակ: Կարելի է ասել, որ Օսկանյանի առաջ քաշած «քաղաքական հակակշիռների» գաղափարի վերջնանպատակը «փայն է», կամ այլ կերպ ասած` «քաղաքական տորթից մի լավ պատառ պոկելու» ցանկությունը: Ընդհանուր առմամբ, տպավորությունն այնպիսին է, որ ԲՀԿ կիսաընդդիմադիր քաղաքական վարքագծի պատճառն իշխանությանը վերջնականապես չնեղացնելն է: Հենց այս պատճառով էլ ԲՀԿ ղեկավարությունը խուսափում է նախագահ Սերժ Սարգսյանի հասցեին հնչեցվող բացահայտ քննադատությունից և դա անում է անուղղակի կերպով` քննադատելով վարչապետ Սարգսյանին:
Նշենք, որ ցայսօր Վարդան Օսկանյանի առաջ քաշած «հակակշիռների համակարգի» վերաբերյալ խորքային վերլուծություններ չեն եղել, և ոչ էլ հնչել են քաղաքական գնահատականներ: Մինչդեռ պաշտոնաթող դիվանագետի առաջ քաշած գաղափարը, կասկածից վեր է, որ համաձայնեցված է ոչ միայն Գագիկ Ծառուկյանի, այլև` իր նախկին պատրոնի հետ: Եվ ինչքան էլ Ծառուկյանը փորձի զատել իրեն Վարդան Օսկանյանից, կամ վերջինիս նախկին շեֆը փորձի չերևալ ԲՀԿ-ի թիկունքում, միևնույն է, Հայաստանը փոքր երկիր է, որտեղ տեղեկությունը տարածվում է կայծակնային արագությամբ և շատ դժվար է գաղտնի պահել «քաղաքական տրամաբանության» նրբերանգները: Եվ, ուրեմն, ո՞րն է Ծառուկյան-Քոչարյան-Օսկանյան եռյակի նպատակը: Սա հասկանալու համար, նախ և առաջ, անհրաժեշտ է փաստել, որ Հայաստանի պետական համակարգում վարչապետի պաշտոնն առանցքային նշանակություն ունի և տնտեսության կարգավորման բնագավառում կառավարության ղեկավարը սահմանադրությամբ ամրագրված մեծաթիվ գործառույթներ ունի:
ՈՒստի, ֆինանսատնտեսական խնդիրները լուծելու համար ստեղծված ԲՀԿ ճարտարապետներն ամեն գնով փորձում են տիրանալ վարչապետի պաշտոնին: «Կես միլիոն իրական ձայն» ունեցող կուսակցության փայատերերին, անշուշտ, հետաքրքրում է իրենց կուտակած կապիտալի ապագան, որը չփոշիացնելու, ստվերում մնալու և բազմապատկելու համար անհրաժեշտ է ներքաշվել քաղաքական գործընթացներում` գերխնդիր ունենալով դրոշ դնել նախագահականում, կամ էլ, առնվազն, կառավարությունում: Այդ է պատճառը, որ 2013 թ. նախագահի ընտրության նախաշեմին ԲՀԿ-ն փորձում է քաղաքական դաշտում «տեկտոնիկ շարժումներ» կազմակերպել, ինչը կարող է նոր իրավիճակ ստեղծել: Եվ այդ նոր իրավիճակի պայմաններում հնարավոր է սակարկել իշխանության հետ ու պոկել վարչապետի պաշտոնը:
Բնականաբար, «կիսաընդդիմադիր ճամբարում» հասկանում են, որ Գագիկ Ծառուկյանը չի կարող ստանձնել վարչապետի պաշտոնը: Հստակ է նաև, որ վարչապետի պաշտոնում չի կարող նշանակվել նաև Ռոբերտ Քոչարյանը: Այդ պատճառով էլ գործի է դրվել ԲՀԿ-ի «ծանր հրետանին»` Վարդան Օսկանյանը, ում դիտարկում են որպես վարչապետի պաշտոնում ԲՀԿ-ական հիմնական թեկնածու: Փաստորեն, ԲՀԿ-ի ղեկավարների ուզած «քաղաքական հակակշիռների» գաղափարը հանգում է հետևյալ «տրամաբանությանը». ՀՀԿ-ն միանձնյա տիրապետում է պետության կառավարման օրենսդիր և գործադիր մարմիններին, ուստի պետք է հակակշռել, «փայ ուզել», անել այնպես, որ գործադիրում ԲՀԿ-ից ներկայացուցիչ լինի եթե ոչ Բաղրամյան 26-ում, ապա գոնե Հանրապետության հրապարակում: Իսկ թե ի՛նչ գաղափարախոսությամբ և ինչ ծրագրով է ԲՀԿ-ն պատրաստվում վարչապետ կարգելու Վարդան Մինասիչին, դա արդեն կարևոր չէ, դրա մասին ԲՀԿ-ականները չեն էլ ուզում մտածել` սովորություն ունենալով մշտապես հարցը տեղափոխելու «հաջորդ դասին»:

Ալբերտ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Հ. Գ.- Արդյունավետ կլինի քննարկումների առարկա դարձնել տարբեր քաղաքական ուժերի մոտեցումները պետականության, պետական համակարգի և դրա զարգացման հեռանկարների մասին: Հակառակ դեպքում մշտապես ականատեսն ենք լինելու մի իրավիճակի, երբ երկրի նյութական հարստության զգալի մասը վերահսկող մարդիկ փորձում են իշխանության հասնել հանուն իրենց կապիտալի պահպանման ու մեծացման` պետությունը դիտարկելով ոչ թե որպես հանրային կյանքը կարգավորող գերագույն ինստիտուտ, այլ որպես ՓԲԸ, որտեղ մասնաբաժին են ունենում միայն ամենահետադիմական հայացքներով կապիտալիստներն ու նրանց քաղաքական «ներքինիները»:

Հեղինակի նյութեր

• Կանայք, մի՛ ծխեք
• «Թերլեմեզյանը» թլպատում են
• Այն, ինչը բացակայում է «Զինուժի» եթերում
• Սոցիալիզմի հետքը արևելաեվրոպական երկրների վրա
• Հայաստանը պետք է կողմնորոշվի` որտե՞ղ դնել շեշտադրումը
• Մերոնց «չիները կընկնեն»
• Վարդան Օսկանյանի նոր արկածախնդրությունը
• Մոտ 550 կմ էր պետք կտրել-անցնել, որ հայտնվեինք Երևանից 50 կմ հեռավորության վրա
• Հայաստանյան էշ պատրաստող սեռական փոքրամասնությունները ցնծության մեջ են
• Արդյո՞ք Սարի թաղին ավտոբուս կավելացվի
• Եթե բժիշկներն ընդունվեին աշխատանքի որպես փականագործ, զոդող կամ թիկնապահ
• Իսկ ո՞վ է ասում, որ Ծառուկյանին սիրում են
• ՀՀԿ-ում «նոր չինովնիկական» արժեհամակարգ
• Սթրեսը կոփո՞ւմ է մարդուն
• Հայ-ռուսական ինտեգրացիան՝ ապազգային գլոբալիզացիայի հակակշիռ
• Ճեպազրույցներ սիրիահայությանն առնչվող խնդիրների շուրջ
• «Հայ մեծահարուստները, կուտակելով հսկայական ունեցվածք, պետք է նաև սոցիալական պատասխանատվություն ունենան իրենց ազգի նկատմամբ»
• Վիրտուալ կյանք և շփում. խոսքի ձևավորում և աղավաղում
• Շարժումը մարեց, պառակտվեց և վերածվեց շարքային «քաղաքական ակումբի»
• «Ես որ տոմս չունենամ, իմ խոսելուց չե՞ք ասի` էս մարդը կա՛մ հանրապետական է, կա՛մ դաշնակ, կա՛մ էլ արմատական ղարաբաղցի…»

Մեկնաբանություններ